Świat architektury i designu odgrywa ogromną rolę w określaniu stanu nie tylko środowiska naturalnego, ale i zrównoważonego rozwoju. W branży budowlanej rośnie presja dotycząca poszukiwań bardziej ekologicznych praktyk, zmiany sposobu myślenia na temat dbania o środowisko naturalne.

Wraz ze zmianą klimatu pojawia się wyzwanie dla architektów i inżynierów. Zmiana podstaw idei projektowania i budowania musi wydarzyć się w taki sposób, aby stać się częścią rozwiązania kryzysu klimatycznego. Zrównoważone projektowanie budynków ma kluczowe znaczenie dla zmniejszenia naszego wpływu na klimat i wskaźnika zużycia naszych zasobów naturalnych.

Przeszłe i obecne trendy architektury zrównoważonej

Tysiące lat temu, aby zasilać swoje budynki i domy, starożytne cywilizacje pracowały z materiałami naturalnymi. Persowie wiedzieli, jak wykorzystać naturalne elementy; byli znani z konstruowania łapaczy wiatru do naturalnej wentylacji. Konstrukcje te regulowały temperaturę w pomieszczeniach i pozwalały zachować niskie temperatury na niższych poziomach w upalne dni, pełniąc również funkcję lodówek, utrzymując odpowiednią temperaturę dla żywności.

Dzisiejsze wyzwania środowiskowe sprawiły, że zrównoważony rozwój stał się głównym elementem naszych praktyk projektowych. Wiele biur architektonicznych jest obecnie bardzo zaangażowanych w tworzenie najbardziej przyjaznych dla środowiska konstrukcji. Uczenie się na podstawie naszych przeszłych i obecnych trendów może pomóc przyszłym architektom i projektantom określić, jakie metody najlepiej sprawdzają się przy tworzeniu zrównoważonych budynków, które mogą zarówno przetrwać, jak i faktycznie pomóc złagodzić skutki zmiany klimatu. Wielu ekspertów sugeruje, że sposobem rozwiązania tej sytuacji kryzysowej jest architektura ekologiczna.

– Zmiana klimatu to zagrożenie, które wymaga szybkich działań, dlatego jako architekci mamy obowiązek zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby wyeliminować emisję dwutlenku węgla i zmniejszyć zapotrzebowanie na energii – wprowadzając zmiany w sposobie projektowania, budowy i myślenia o architekturze. Ostatecznie za stworzenie struktury przyjaznej dla środowiska odpowiada każdy: od architektów i ekip konstrukcyjnych po właścicieli i zarządców budynków, użytkowników i personel konserwacyjny. Każdy musi zostać przeszkolony w zakresie minimalizowania wpływu na klimat poprzez staranne i świadome projektowanie oraz konserwację naszych środowisk zbudowanych. Możemy coś zmienić tylko wtedy, kiedy wszyscy pracujemy razem – komentuje Agnieszka Szczepaniak z pracowni AP Szczepaniak.

Polskie budownictwo w walce ze zmianami klimatu

Budynki odpowiadają za około 38% emisji CO₂ w Polsce. Uniknięcie katastrofy klimatycznej wymaga natychmiastowego działania. Zgodnie z raportem „Zeroemisyjna Polska 2050” opracowanym przez Krajową Agencję Poszanowania Energii oraz WWF Polska, wśród rekomendacji dla nowego budownictwa znalazły się takie punkty jak: zakaz stosowania węgla do ogrzewania budynków, przyjęcie polityki maksymalnego wykorzystania potencjału OZE w budownictwie czy zachowanie wysokich standardów efektywności energetycznej budynków (termomodernizacja).

Architektura ekologiczna staje się coraz bardziej popularna, ale o przyszłości branży zadecyduje reakcja świata na zmieniającą się planetę. Jednym z pomysłów zrównoważonej architektury jest wprowadzanie elementów naturalnych do obszarów miejskich, które okazało się jednym z najskuteczniejszych sposobów ograniczania zanieczyszczeń i niwelowania skutków zmian klimatycznych. Obecnie najpopularniejsze sposoby to zielone dachy i ściany, pojawiające się coraz częściej w centrach dużych miast oraz budynkach biurowych.

Innym sposobem, który może być niezwykle korzystny w zmniejszaniu szkód spowodowanych zmianami klimatycznymi, jest zastosowanie nowoczesnej technologii – przykładem są panele słoneczne, będące jednym ze wspomnianych punktów w raporcie „Zeroemisyjna Polska 2050”. To także zrównoważone materiały i wysokie standardy techniczne. Te normy mogą zapewnić, że w przyszłości budynki będą przygotowane na zmieniający się klimat i mogą zmniejszyć szkody dla naszej planety.

Certyfikaty potwierdzeniem jakości

Aktualnie w kategoriach budownictwa zrównoważonego prym wiodą biurowce. To one stanowią aż 66,3% rynku certyfikowanego według systemu BREEAM, LEED, DGNB czy HQE. O takie potwierdzenie nie jest łatwo – ocenie podlega cały proces, począwszy od analizy działki, przez projektowanie i budowę, aż po samą eksploatację budynku. Choć to właśnie inwestycje komercyjne wiodą w tej dziedzinie, z roku na rok powstaje coraz więcej certyfikowanych osiedli mieszkaniowych.

Architektura jutra

Klimat wokół nas zmienia się w niespotykanym tempie, doświadczamy rosnących temperatur i częstszych ekstremalnych zjawisk pogodowych. Architektura może zmniejszyć ślad klimatyczny, chronić budynki, a także obszary miejskie przed zmianami klimatycznymi. Środowisko naturalne wymaga silniejszych inicjatyw w sektorze budowlanym – zarówno w celu promowania szerszego stosowania zrównoważonych rozwiązań, jak i zwiększenia odporności naszych budynków i miast na zmiany pogodowe oraz efekt cieplarniany.

Architekci i inżynierowie będą musieli ponownie ocenić swoje standardowe praktyki w zakresie projektowania, konstruowania i eksploatacji budynków. Wszystkie te działania mogą zmniejszyć negatywne skutki zagrożeń klimatycznych, takich jak huragany, powodzie i fale upałów.