W marcu we wrocławskiej dzielnicy Fabryczna ruszyła budowa B Urban – inwestycji skierowanej do młodych ludzi – studentów i pracowników pobliskich korporacji, którzy chcą mieć centrum w zasięgu ręki, a jednocześnie mieć blisko do pracy czy na uczelnię. W projektowaniu koncepcji B Urban wykorzystano badanie preferencji najemców w tej dzielnicy. Jakie oferty biorą pod uwagę poszukujący pierwszego „M”?
Inwestorzy wchodzą dziś tylko w te sektory, które gwarantują bezpieczeństwo, stabilizację i regularnie notują bardzo dobre wyniki. W coraz trudniejszym otoczeniu biznesowym decydują się na realizację nieruchomości, które są teraz wziętymi aktywami. Poza segmentem magazynowym, swój najlepszy okres przeżywają parki handlowe. Dzięki lokalnemu charakterowi i solidnej grupie najemców, wśród których dominują najwięksi operatorzy sieciowi, retail parki zapewniają inwestorom stabilny zysk.
Z opublikowanego niedawno raportu „Rynek biurowy w miastach regionalnych” firmy Savills wynika, że Łódź jest jedynym polskim miastem ze wskaźnikiem pustostanów przekraczającym 20%. Eksperci wskazują, że w mieście jest bardzo duża podaż i ograniczony popyt. Dlatego zarządcy muszą mocno walczyć o najemców. Jak? – Dziś wszyscy oferują korzystny czynsz efektywny, upusty i wiele innych benefitów. Konkurować możemy wartością dodaną. Ale to, co muszą zrobić zarządcy, to zrozumieć zmianę, jaka zaszła w myśleniu o przestrzeni biurowej. Dziś to nie są miejsca pracy, tylko miejsca spotkań i wymiany myśli – przekonuje Guy Speir, z Sharow Capital, współwłaściciel - wraz funduszem Pinebridge - biurowca Forum 76.
Zasoby biur elastycznych w Polsce wzrosły sześciokrotnie od 2015 r. Zróżnicowany rynek doskonale odpowiada na oczekiwania wielu branż, od małych firm po korporacje. W związku z wyhamowaniem ekspansji operatorów „flexów”, coraz mniej biurek pozostaje do dyspozycji najemców zarówno w stolicy, jak i na głównych rynkach biurowych w regionach.
Rok 2023 rozpoczął się na stołecznym roku biurowym stosunkowo spokojnie. Współczynnik powierzchni niewynajętej utrzymał się na stabilnym poziomie, a firmy wraz z wejściem w życie nowej ustawy dotyczącej pracy zdalnej, do końca I kw. musiały określić jaki model pracy będą stosować. Dość zachowawcze podejście najemców w zakresie wynajmowania powierzchni biurowej w pierwszych trzech miesiącach 2023 r. było zawiązane zarówno ze wspomnianym procesem decyzyjnym, jak i z zapowiadaną już od dawna luką nowej podaży prognozowaną na ten rok. Pierwszy kwartał 2023 roku na warszawskim rynku biurowym podsumowują eksperci JLL, lidera doradztwa na rynku nieruchomości.
W 1 kw. 2023 r. deweloperzy koncentrowali się na rynkach regionalnych. O nową powierzchnię biurową wzbogacił się Kraków, Wrocław oraz Trójmiasto. W Warszawie nie przybyło nowych nieruchomości biurowych. Bieżące zainteresowanie ze strony najemców utrzymuje się na dość wysokim poziomie. Popyt odnotowany w 1 kw. 2023 r. rozłożył się proporcjonalnie na rynek warszawski i miasta regionalne. Najemcy przywiązują wagę do kwestii ESG oraz komfortu pracy z biura dla swoich pracowników. Wyzwaniem stojącym przed sektorem biurowym są rosnące opłaty eksploatacyjne. Firma AXI IMMO prezentuje dane podsumowujące 1 kw. 2023 r. na rynku powierzchni biurowych.
Nowe regulacje unijne dotyczące raportowania ESG, ambitne cele związane ze zrównoważonym rozwojem stawiane przez ONZ oraz wiele organizacji branżowych. Wreszcie oczekiwania w tym zakresie ze strony samych akcjonariuszy oraz najemców. Nacisk na działalność opartą o zrównoważony rozwój to dziś coraz poważniejsze wyzwanie, przed którym staje nowoczesne budownictwo. To również jeden z kluczowych warunków, bez którego nie da się stworzyć miast przyszłości.
Biura w miastach regionalnych cieszą się dużym zainteresowaniem i zaufaniem najemców. W pierwszej połowie 2021 roku wynajęto w nich 264 tys. m2, o 6% więcej niż w Warszawie - wynika z raportu CBRE. Ponad połowa z tego wyniku dotyczyła powierzchni w Krakowie i Trójmieście.
Według raportu „Office Occupier: Rynek biurowy we Wrocławiu” firmy doradczej Cresa, wolumen transakcji zawartych w pierwszych trzech kwartałach 2021 r. wyniósł 74.400 m2, co stanowiło 55% średniej rocznej z lat 2015-2020.
Budynek B9, który jest realizowany w ramach kompleksu The Park Warsaw, otrzymał certyfikat BREEAM Interim na poziomie Excellent. Dotyczy on etapu projektowego (Design Stage), a dokładny wynik wyniósł 73,5 proc. Deweloperem oraz zarządcą obiektu jest firma White Star Real Estate. Docelowo The Park Warsaw będzie liczył 12 budynków biurowych klasy A, a całkowita powierzchnia najmu wyniesie 130 tys. mkw. Obecnie kompleks liczy 7 budynków, gdzie siedzibę ma około 60 najemców. Obecnie trwają również prace przy budynku nr 7, który otrzymał certyfikat BREEAM Final, także na poziomie Excellent.
Co szósty Polak mieszka obecnie w wynajmowanym mieszkaniu. Udział najemców w rynku mieszkaniowym rośnie, szczególnie w miastach wojewódzkich, gdzie mieszkańcy są bardziej mobilni, a o zakup lokalu jest dużo ciężej. W odpowiedzi na tę tendencję Fundacja Rynku Najmu powołuje radę ekspertów, która stanie na straży budowy standardów i profesjonalizacji najmu w Polsce.
Rynek PRS w Polsce, czyli najmu instytucjonalnego mieszkań, nigdy nie miał się lepiej. Popyt ze strony najemców jest wysoki i nic nie wskazuje na to, by w najbliższym czasie miało się to zmienić. Utrzymuje się zainteresowanie inwestycjami w ten sektor, ale w związku z trudniejszym dostępem do finansowania wartość transakcji w latach 2022 i 2023 może być nieco niższa. W 2023 roku rosnąć będzie rynek prywatnych akademików, które w znaczącym stopniu wynajmowane są przez studentów z zagranicy i w mniejszym stopniu dotyczy ich ryzyko kursowe.
Według raportu „Office Occupier: Rynek biurowy w Trójmieście” firmy doradczej Cresa, wolumen transakcji zawartych w pierwszym półroczu bieżącego roku na rynku trójmiejskim wyniósł ponad 34.300 m2, co jest wartością o 85% wyższą niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Stanowił on aż 64,5% średniej rocznej z lat 2015-2020. Wśród rodzajów umów w tym okresie dominowały renegocjacje (43%), a następnie nowe umowy (39%), wynajem na potrzeby właściciela (12%) i ekspansje (6%).
CitySpace, jeden z największych oparatorów elastycznych powierzchni biurowych w Polsce wchodzi ze swoją ofertą do Łodzi. Należący do Echo Investment koncept zlokalizowany zostanie w nowo budowanym budynku, w biurowej części projektu Fuzja. Uzupełni tym samym biznesową ofertę kompleksu o blisko 2 tysiące mkw. dodatkowej przestrzeni szytej na miarę potrzeb najemców. Łódzki CitySpace zajmie na wyłączność jeden z biurowców kompleksu. Otwarcie nowego biurowego konceptu we Fuzji planowane jest na początek 2023 roku.
W Polskim Ładzie pojawiły się zmiany dotyczące przepisów rozliczania podatków z tytuł najmu nieruchomości. Rząd zamierza usunąć możliwość opodatkowania przychodów z tego tytułu według skali podatkowej, pozostawiając jedynie ryczałt ewidencjonowany.